Isırgan otu, tarih boyunca tedavi için kullanılmış şifalı bir bitkidir. Yapraklarında bulunan tüp şeklindeki tüylere temas edildiğinde içeriğinde bulunan kimyasal asit cildi tahriş eder, kızarıklığa ve kaşıntıya neden olur. Bu nedenle bitkiyi toplarken eldiven kullanmak gerekir ancak bu bitki kaynatılıp güçlü yağları çıkarıldıktan sonra batma etkisi ortadan kalkar. Antioksidan, anti mikrobiyal, anti ülser ve ağrı kesici özelliklere sahiptir. Kalp damar, böbrek ve kemik sağlığı için faydalıdır.
Kuzey Asya kökenli bir bitkidir ama günümüzde tüm dünyada yaygın olarak yetişmektedir. Genel olarak yaprak ve kökleri kullanılır fakat son zamanlarda tohumu da yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Isırgan otu başta kalp-damar hastalıkları olmak üzere, böbrek taşları ve kemik sağlığı için kullanılmaktadır.
Isırgan otu ısırığı söz konusu olduğunda etkilenen bölgeye dokunmamak veya çizmemek önemlidir çünkü dokunma ve çizme, ısırganın içeriğindeki kimyasalları cilde daha fazla itip tahriş süresini uzatabilir. Yapılacak en doğru şey, bölgeyi sabun ve suyla yıkamaktır. Koli bandı ek liflerin çıkarılmasına yardımcı olabilir. Aloe vera, kalamin losyonu ve soğuk kompresler gibi diğer geleneksel anti-kaşıntı tedavileri de kullanılabilir. (2)
Böbrek taşlarını önler
Bu bitkinin içeriğindeki etkin maddeler böbrek, safrakesesi ve mesanede oluşan taş ile kumun kolayca atılmasını sağladığı gibi, taş-kum oluşumunu da önler. Ayrıca idrar söktürücüdür ve mesaneyi enfeksiyon ve ödemden korur.
Dolaşımı arttırır ve kanın temizlenmesine yardımcı olur
Isırgan otunun içeriğindeki yüksek C vitamini ve demir birleşimi kırmızı kan hücresi üretimini arttırır. Böylece yaralar hızla iyileşir ve enerji seviyesinde artış olur. Bu özelliği nedeniyle kronik yorgunluğu ve anemiyi hafifletmesi için önerilebilir.
Kalp sağlığını korur
Isırgan otu çayı düzenli tüketildiğinde tansiyonu düşürmeye ve dolaşım sistemindeki gerginliği ve stresi hafifletmeye yardımcı olur.
Solunum sorunlarını giderir
Isırgan otu saman nezlesi, astım ve diğer mevsimsel alerjiler dahil olmak üzere çeşitli solunum rahatsızlıklarının tedavisinde etkilidir.
Alerjik hastalıklara iyi gelir
Araştırmalar, bu bitkiden alınan bazı ekstrakt birleşimlerinin, alerjik reaksiyonları önemli ölçüde azaltabildiğini göstermiştir. Astımı olanlar çayını düzenli tükettiğinde bu rahatsızlığın etkilerinin azaldığı gözlenmiştir.
Osteoartrit (Kireçlenme), artrit ve eklem ağrısını hafifletir
Isırgan otu genellikle eller, dizler, kalçalar ve omurgada eklem ağrısı yaşayan osteoartrit ve artrit hastalarının sıkıntılı bölgelerine haricen sürülerek ağrıların hafiflemesine yardımcı olur. Ayrıca ağız yoluyla alındığında da rahatlama sağlayabilir.
Eklem ağrıları için ısırgan otu banyoları tavsiye edilir. Romatizma ağrılarını hafiflettiği de bilinmektedir. Bunun için beş dakika kaynatılan ısırgan otu ılıdıktan sonra romatizma ağrısının olduğu bölgeye masaj yapılarak uygulanır.
Gut hastalığına iyi gelir
Araştırmalar ısırgan otunun anti inflamatuar özelliğinin kronik kas ağrılarını yatıştırdığını ve gut hastalığını tedavi edebildiğini göstermektedir. En yaygın kullanımı, ısırgan otu çayı içilmesi ve bitkisel takviye olarak alınmasıdır.
Osteoporoz ve kemik sağlığına katkı sağlar
Bor ısırgan otunun içeriğinde bulunan önemli bir mineraldir ve bu mineral kemiklerimizdeki kalsiyum içeriğinin korunmasında etkilidir. Böylece bu bitki osteoporozun başlamasının yavaşlamasına yardımcı olur.
Prostat sağlığını korur
Başta prostat kanseri olmak üzere prostatla ilgili idrar yapma, idrar torbasının boşaltılması, ağrılı idrara çıkma, idrar sonrası damlama ve idrar akışının azalması gibi rahatsızlıkların tedavisinde etkili olduğu gözlenmektedir.
Cilde iyi gelir
Ekstraktlar cilde uygulandığında, ısırgan otunun aknenin (sivilce) şiddetini azalttığı ve hatta bakteriyel enfeksiyonları önleyebildiği kanıtlanmıştır. Antioksidan özelliklerinden dolayı iyileşmeyi hızlandırabilir, yara izlerinin ve lekelerin görünümünü azaltabilir ve kırışıklıklarla yaş lekelerini azaltmak için anti-aging etkilerini artırabilir. Genel olarak tonik ya da maske olarak kullanılır.
Suçiçeği ve egzamadan kaynaklanan rahatsızlıkları giderir. Yanık tedavisinde etkilidir. Zeytinyağı ile karıştırılarak yanık bölgeye uygulanır.
Saç sağlığını korur
Saç dökülmesini önler ve kellik tedavisinde kullanılabilinir. Isırganın yaprakları kaynatılarak suyu saçın son durulamasında kullanılır. Bu işlem, kafa derisi sağlığını koruduğundan kepek oluşumunu da önler. Yanı sıra ısırgan otu çayı içilmesi bu tedaviyi daha etkili kılar. Azalan saçların yerine yeni saçların çıkmasını sağlayarak saçlarda gürleşme sağlar.
Saç dökülmesini engellemek için kullanılabilecek en sağlıklı yöntem şudur: Isırgan otunun yaprakları beş dakika kaynar suyun içinde demlenir ve soğumaya bırakılır. Bu şekilde günde 2-3 fincan ısırgan çayı tüketilir.
Isırgan otu neye iyi gelir?
- Emzirme dönemindeki kadınların süt verimliliğini arttırır
- Pek çok kanserin oluşumunu önler
- Mide bulantısı ve ishali azaltır
- Ülser ve hemoroitleri yatıştırabilir
- Diş eti iltihabına bağlı kanamaları azaltır
- Böcek ısırıklarını tedavi eder.
Isırgan otu, uygun bir şekilde kullanıldığında çok güvenli bir bitkidir buna rağmen, ısırgan otu hasat edilirken alınması gereken birkaç önlem vardır. Hasat ederken sokmasından kaçınmak için sert bahçe eldivenleri kullanılmalıdır. En uygun hasat zamanı tercihen ilkbahardır ve genç bitki parçaları toplanmalıdır. Çiçeklendiklerinde ve tazeliklerini yitirdiklerinde daha acılaşırlar. Isırgan otunu kullanmadan mutlaka doktorunuza danışınız.
Isırgan otu nasıl kullanılır?
Isırgan otu çayı nasıl yapılır ve içilir?
Çay yapımında bu bitkinin kurutulmuş yaprakları ve çiçekleri kullanılır. Kaynatılan suya katılarak 5 dakika demlenmeye bırakılır ve ılık olarak tüketilir. Ahududu yaprağı, ekinezya veya goldenseal (altınmühür) gibi bitkilerle karışım hazırlanarak içilebilir.
Aktarlarda bu tarz karışımların pek çok çeşidi mevcuttur. Aynı zamanda ısırgan kök çayı ve ısırgan tohumu çayı da hazırlanabilir. Kök çayı için soğuk suda kaynamaya bırakılır. Kaynadıktan sonra 4-5 dakika demlenip soğuk tüketilir. Tohum çayı içinse tohumları iyice havanda dövülür ve ezilen tohumları 8-10 dakika kaynatılıp 10 dakika demlenmeye bırakılır ve ılık tüketilir.
Isırgan otu nasıl pişirilmelidir?
Isırgan otu yaprakları ıspanak gibi sebzelerde olduğu gibi az suyla ve buğulama yöntemiyle pişirilir. Pişirildikten sonra çorba, salata ve böreğe ilave edilebilinir. Ayrıca püre haline getirilip yine salata, makarna vb. gıdalara eklenebilir. Pişirildiğinde salatalık ile ıspanak karışımı bir tadı olur. Pişmiş ısırgan otu, A, C, protein ve demir vitaminleri için mükemmel bir kaynaktır.
Isırgan otunun haricen kullanımı
Isırgan otu ekstresi ve kök tentürleri doğrudan vücudun eklemleri ve ağrılı bölgelerine uygulanabilir. Isırgan otu krem olarak da mevcuttur.
Isırgan otu kapsülleri ve tabletleri
Isırgan otu kapsülleri ve tabletleri ağızdan alınabilir. Alerji rahatlamasında aç karnına alınmasının daha etkili olduğuna dair henüz kesin bir kanıt yoktur. Şayet mide ve diğer yan etkilerle ilgili endişeler varsa ısırgan otu yiyecekle alınmalıdır.