Ginseng Nedir, Faydaları Nelerdir?

Mehmet Pıçak Eylül 2, 2021

0 10 4 dakika okuma süresi

Ginsengler, Çin tıbbında yüzyıllardır geleneksel olarak kullanılan bitkilerdir. Yavaş bir büyüme ivmesine sahip olan bu bitkinin etkisi köklerde mevcuttur. Genellikle ginseng otunun faydaları ve ginseng yağının faydaları araştırılsa da aslında bitkinin yaprak kısımlarından değil kök kısmından faydalanılır. Kök ekstreleri sağlıklı yaşamın desteklenmesi amacıyla takviyelerde yerini alır.

Ginsenglerin birçok türü vardır. En bilinen ve popüler olan türleri ise Panax quinquefolius olan Amerikan Ginsengi ve Panax ginseng yani Kore Ginsengidir. Ginsenglerin birçok kullanım alanı vardır. Ancak kullanım alanlarıyla ilgili çokça bilgi kirliliği bulunur. Bu nedenle ginseng faydaları, ginseng ne işe yarar, ginseng ne demek ya da ginseng yararları nelerdir gibi sorularınızın yanıtlarını bu içerikte bulabilirsiniz. Ayrıca ginseng içeren vitaminler ve ginseng multivitamin kombinasyonları hakkında da bilgi sahibi olabilirsiniz.

Ginseng Nedir?

Ginsengler, adaptojenik bitkiler olarak bilinir. Adaptojenik bitkiler ise gerginliğe karşı vücudun toleransını artıran ve enerji seviyesi artışına destek sağlayan bitki ekstreleridir¹.

Bitki ekstrelerinin vücuda sağladıkları faydalar genellikle içerdikleri etken maddeler aracılığı ile olur. Ginseng bitkisi de kök ekstreleri içerisinde etken madde olarak ginsenoitleri barındırır. Takviye olarak faydalanmak amacıyla ginsenoitler üzerinden bir standardizasyon yapılır ve bunların etkinlikleri değerlendirilir.

Ginseng Faydaları Nelerdir?

Ginseng vitamin olarak geçse de aslında bir vitamin değildir. Genellikle multivitamin ginseng kombinasyonları oldukça gündemde olduğu için vitamin olduğu zannedilir. Peki neden ginsengler multivitamin mineral kombinasyonlarının içerisinde yer alır?

Ginseng tablet, ginseng bitkisinin kökünden elde edilen bir bitkisel ekstredir. Bu ekstrelerin ise en bilinen özelliği fiziksel performansın arttırılmasına destek olmasıdır. Ginseng ekstreleri ile yapılmış çalışmalara bakıldığında 7 temel etkinliği olduğundan bahsedilir^1,2,3.

Gelin bu özelliklere birlikte bakalım:

Yorgunluğun azaltılması, enerji seviyelerinin arttırılması

Yorgunlukla savaşmaya destek olan ginsengler, ekstreleri düzenli alındığında enerji seviyelerinin arttırılmasına da yardımcı olur. Kronik yorgunluk yaşayan kişilere Panax ginseng verildiğinde fiziksel ve zihinsel yorgunluğun azaltılmasını sağladığı, ek olarak oksidatif stresi de azalttığı görülmüştür. Ayrıca derleme çalışmalarında ginseng takviyelerinin sadece yorgunluğu azaltmakla kalmayıp enerji seviyelerini artırdığı bilgisi desteklenir.

Multivitamin mineral takviyeleri de günlük enerji seviyelerinin artışına destek sağlayan ürünler olduğundan ginseng vitaminler, mineraller içeren kombinasyonlar hem günlük alınması gereken besin öğelerini sağladığından hem de enerji seviyelerinin artışına destek sağladığından bireylerin tercihlerine sunulan ürünler arasındadır.

Güçlü antioksidan, antienflamatuar

Yapılan araştırmalarda ginseng kullanan bireylerin antioksidan kapasitelerinin arttığı ve ginsenoitlerin antiinflamatuar etkileri olduğu görülmüştür.

Bağışıklık sistemi desteği

Ginsenglerin bağışıklık sistemini desteklediği bilinen bir gerçek. Özellikle Amerikan ginsengi ile yapılan araştırmalarda ginseng kullanımı olan kişilerde soğuk algınlığı görülme sıklığının ve şiddetinin azaldığı görülmüştür.

Kan şekeri düşürücü etkinlik

Ginsengler, diyabeti olsun ya da olmasın bireylerin kan şekeri seviyelerinin düzenlenmesine sağlar. Kan şekeri seviyeleri, pankreastan salgılanan insülin ile kontrol edilir. Ginsengin pankreas fonksiyonlarını iyileştirdiği, bu nedenle de kan şekeri kontörlüne destek sağladığı bilinir. Ek olarak diyabetli bireylerde antioksidan koruma sağlayarak insülin üreten hücreleri korur.

Konsantrasyon desteği

Ginseng takviye olarak kullanıldığında hafıza ve konsantrasyon desteği sağlar. Ginseng ve ginkgo biloba kombinasyonu kullanılarak yapılan araştırmalarda konsantrasyonun iyileştirilmesine ve demans (zihnin yitirilmesi olarak geçen, unutkanlık problemlerine verilen genel isim) tedavisine destek sağlayabileceğine de değinilir.

Erektil disfonksiyonu iyileştirebilir

Ginsengler fiziksel performansı iyileştirilmesine yardımcı olduğu için erektil disfonksiyonun iyileştirilmesine de destek sağlayabilir. Hatta bazı araştırmalar, oksidatif stresinde azaltılmasına destek olduğu için ereksiyon problemlerinin tedavisinde yer alabileceğinden bahseder. Örneğin; Kore ginsengi kullanan erkeklerin %60 oranında iyileştiği görülmüş.

Kanser tedavisine destek olabilir

Kanser tedavisinde kullanılan bitkisel takviyeler, özellikle antioksidan ve antiinflamatuar etkileri ile ön planda. Ginseng etken maddesi olan ginsenoitlerin de antiinflamatuar ve antioksidan etkileri sebebiyle kanser tedavisinde yeri olabilir. Hatta anormal hücre üretimi ve büyümesini engelleyebilir. Kemoterapi alan kişilerde kemoterapiye bağlı görülebilecek yan etkilerde azalma sağlayabileceği de klinik çalışmalarda değinilen başka bir nokta. Kanser tedavisi alıyorsanız ya da görülme riski varsa herhangi bir takviye kullanmadan önce mutlaka hekiminize danışmalısınız.

Ginseng cilde faydaları açısından önemli bir bitki ekstresi ancak ginseng saça faydaları açısından çok daha önemli olabilir. Saç dökülmesi yaygın bir sağlık sorunu olsa da çoğu zaman çözümsüz değildir. Saçların sağlıklı olması için köklerinde onların büyümesini sağlayan hücrelerin sağlıklı olması gerekir. Ginseng sayesinde saçlı derideki hücreleri artırabilir, saç köklerini besleyebilirsiniz. Özellikle ginsenoitlerin kökleri besleme konusunda etkili olduğu bilinir.

Diğer yandan foto yaşlanma, uzun süreli güneş ışınlarına maruz kalma sonucunda karşımıza çıkan bir durumdur. Bu mekanizmanın altında inflamasyon, cilt hücrelerinin hasarlanması oksidan maddelerle temas yatar. Ginsenoitlerin anti-aging (yaşlanma karşıtı) etkisi sayesinde yaşlanmanın da önüne geçebilirsiniz. Ginseng ekstresi ve ginsenoit içeren ürünler ile cildinizin ve saçınızın yapısal bütünlüğünü koruyabilirsiniz⁴.

Ginseng Nasıl Kullanılır?

Ginseng kullanmaya karar verdikten sonra aklınızda ginseng içeren besinler ve nasıl kullanılacakları hakkında soru işaretleri oluşabilir.

Ginseng kökleri, çiğ olarak tüketilebileceği gibi, yumuşatmak için hafif buharda pişirilebilir. Ya da ginseng çayları yapılabilir. Çay için hazır paketler olduğu gibi birkaç dilim ginseng kökü sıcak suya eklenerek de demlenebilir.

Ginsengleri ne kadar kullanmak gerektiği, ne için kullanmak istediğinize bağlı olarak değişir. Çay şeklinde tüketttiğinizde ya da bir gıda yoluyla tükettiğinizde vücudunuza ne kadar ginsenoit aldığınızı bilemezsiniz. Bu nedenle ginseng kullanırken belirli bir standardizasyona sahip gıda takviyelerini tercih edebilirsiniz.

Ginseng Takviyesi

Bitkisel gıda takviyeleri, bitkilerin içerdiği etken maddeler üzerinden standardize edilir. Standardizasyon sayesinde bir kapsül ürün alındığında o kapsülün içerisinde ne kadar ginsenoit olduğu nettir. Klinik çalışmalar genellikle bitkilerin içerisinde bulunan etken maddeler üzerinden yapıldığı için ginseng takviyesi kullanacaksanız mutlaka etiket üzerinde standardize olup olmadığını ve ne kadar ginsenoit içerdiğine bakmalısınız.

Genel olarak günlük 1-2 gram ginseng kök tozu ya da 200-400 mg kök ekstresi tüketilmesi önerilir. Standart bir ginseng ekstresinin toplam ginsenoitler üzerinden değerlendirildiğinde %2-3 içermesi beklenir. Günlük 80-240 mg ginsenoit kullanımına kadar kullanımın yapıldığına dair de veriler mevcut.

Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise bitkisel takviyelerin çeşitli ilaçlarla etkileşimleri. Bu nedenle kullanmakta olduğunuz reçeteli ilaçlarınız varsa, gebelik ya da emzirme dönemindeyseniz ginseng ekstresi kullanmadan önce mutlaka bir sağlık profesyoneline danışmalısınız.

*Bu açıklamalar hekim tavsiyesi yerine geçmez. Takviye edici gıdalar herhangi bir hastalığı teşhis, tedavi, iyileştirme veya önleme amacı taşımamaktadır. Detaylı bilgi için sağlık profesyonellerine danışın