Nanenin faydaları nelerdir? Nane limon neye iyi gelir, nasıl yapılır?
Nane, yüzyıllardır baharat ve şifalı amacı ile kullanılan hoş kokulu faydalı otsu bir bitkidir. Keskin ve ferahlatıcı kokusu ile bilinen nanenin yaprakları sapsız çiçekleri beyaz ya da erguvan rengindedir. Sağlık ve kozmetik amacıyla geniş bir kullanım alanına sahip olan nane ayrıca baharat olarak pek çok yemekte kullanılabilmektedir. Ayrıca çayı ve yağı da oldukça şifalı olan nane, hastalıklardan korur ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Nane şurup halinde pek çok içecek içinde tatlandırıcı olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Nane yağ diş macunu, sakız, ilaç ve kozmetik ürünlerinde kullanılmaktadır. Başta solunum yolları hastalıkları olmak üzere, soğuk algınlığına, bronşite ve astıma gibi pek çok hastalığın tedavisinde şifalı bitki olarak kullanılan nane içerdiği esansiyel yağlar nedeniyle ağrı kesici özelliğe de sahiptir.
Nane yemeklerde, salata ve çaylarda yaygın olarak kullanılabilmekte bunun yanında şurup halinde alkollü ve alkolsüz içeceklere katılabilmektedir. Yağ halinde diş macunu, sakız, ilaç ve güzellik ürünlerinde kullanılan nanenin pek çok türü bulunmaktadır. Anavatanı Akdeniz bölgesi olan bu şifalı bitki neredeyse tüm dünyada yetişmektedir.
Nanenin tıbbi özellikleri
Nane solunum yollarını sorunlarını gidermekte çok etkilidir. Soğuk algınlığına, bronşite ve astıma iyi gelir. İçerdiği esansiyel yağlar antiseptik ve ağrı kesici özelliktedir. Balgam sökücüdür, ağız kokusunu önlemede, sindirim sisteminde biriken gazları gidermede destekleyici olarak kullanılmaktadır. İçerdiği yüksek antioksidan nedeniyle hücre hasarını önlemektedir. Nanenin bazı kullanım alanları şunlardır:
- Taze veya kuru nane yapraklarını yemek: Kötü nefes ve ağzı kokusu giderir.
- Uçucu nane yağlarını solumak: Beyin işlevini ve soğuk algınlığını iyileştirebilir.
- Kapsüllerin gıda ile alınması: IBS (İrritabl bağırsak sendromu) ve hazımsızlık tedavisinde kullanılabilir.
Nanenin besin değeri ve içerdiği vitaminler
Nane C ve A vitamini bakımından oldukça zengindir. Ayrıca içeriğinde yüksek oranda potasyum, protein, folik asit, kalsiyum, çinko, demir ve lifler bulunur. %1-3 oranında mentol, menton, flavonoidler, fenoller, triperten ve tanen içeren uçucu yağ taşır. Kalori içermez. Salatalara ve yemeklere hoş koku katan taze nane yaprakları yemeklerin besin değerinin de artmasını sağlar.
Nanenin faydaları nelerdir?
Mevsimsel alerjilere iyi gelir
Mevsimsel alerjiler ve saman nezlesi (rinit) dünya çapında milyonlarca insanı etkiler. Nane yapraklarından elde edilen ekstraktların, saman nezlesi ve mevsimsel alerjiler ile ilişkili ciddi belirtileri şiddetlendiren bazı kimyasalların salınımını baskıladığı gösterilmiştir. Nane mevsimsel alerji belirtilerinin giderilmesinde umut verici bir tedavi sunabilir.
Prostat kanseri ve damar tıkanıklığını önler
Nanede bulunan rosmarinik asitin antioksidan aktivitesi E vitamininkinden daha güçlüdür. Rosmarinik asit kanser ve damar tıkanıklığı riskini azaltırken serbest radikallerden kaynaklanan hücre hasarlarını önler. Klinik öncesi araştırmalar, nanenin radyasyonun neden olduğu DNA hasarına ve hücre ölümüne karşı koruduğunu gösterir. Araştırmalar, nanenin prostat kanseri büyümesini önlediğini göstermiştir.
Hazımsızlığı giderir
Nane bitkisinin sindirimi hızlandırmak ve kolaylaştırmak için safra akışını teşvik ettiği düşünülmektedir. Kapsül olarak alınan nane yağı ve kimyon yağı birleşimi hazımsızlık tedavisinde kullanılan ilaçlara benzer etkilere sahip olduğu gösterilmiştir. Özellikle nanenin yağı hazımsızlığı hafifletmektedir.
Soğuk algınlığı ve ateşe iyi gelir
Nane balgam ve mukusun parçalanmasına yardımcı olan doğal ve hoş kokulu bir dekonjestan (burun tıkanıklıklarını gidermek için kullanılan geniş bir ilaç sınıfı) olan mentol içerir. Mentol soğutma etkisine sahiptir ve özellikle çay ile birlikte kullanıldığında boğaz ağrısını ve gribi hafifletebilir. Ayrıca yüksek ateş sırasında tüketildiğinde terlemeyi tetikler ve böylece ateşi kırıp iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Solunum bozukluklarını önler
Nane bitkisinin ana birleşeni olan mentol, sıklıkla astım ve soğuk algınlığı kaynaklı solunum rahatsızlıklarının giderilmesinde kullanılır. Burun, boğaz, bronşlar ve akciğerlerin tıkanıklıklarının giderilmesinde etkilidir. Boğazı, burnu ve diğer solunum kanallarını rahatlatır, yatıştırır ve kronik öksürüğe neden olan tahrişleri giderir. Astım sorununa karşı ancak düzenli kullanım yoluyla cevap alınabilir.
Ağrı gidericidir, mide bulantısına iyi gelir
Nane özünün insanlarda ağrı eşiğini arttırdığı bulunmuştur. Yaprakları, özellikle taze ezilmiş olanlar, mide bulantısı ve baş ağrısına yardımcı olur. Nanenin sentetik aspirin tarzı bir ilaç olarak ağrı giderimi için etkili olduğu bulunmuştur. Güçlü ve ferahlatan aroması bulantı için hızlı ve etkili bir çözüm olabilmektedir. Nane yağı balzam ile birlikte kullanıldığında ve buruna sürüldüğünde baş ağrısını hafifletebilir ve migren tedavisinde kullanılmaktadır.
Ağız bakımı yapar, kötü ağız kokusunu giderir
Nane aromalı çiğneme sakızı, nefes darlığını önlemeye ya da kötü nefeslerden kurtulmaya çalışırken ilk akla gelen doğal yöntemlerden biridir. Taze nane yaprakları antibakteriyel özelliktedir ve bu yaprakları çiğnemek nefes almayı rahatlatır.
Nane ağız sağlığı için çok önemli bir bitkidir
Nane, mikrop öldürücü niteliklere sahip olduğu ve nefesi ferahladığı için, ağız içindeki zararlı bakteriyel veya mikrobik büyümeyi engelleyerek dil ve dişleri temizleyerek ağız sağlığına katkıda bulunur. Nane bitkisi yaprakları dişler ve diş etleri üzerine doğrudan sürülür. Bu nedenle diş macunu, gargara ve diğer diş hijyeni ürünlerinde kullanılır.
Nane yağı özütünün ağız gargarası olarak piyasada satılan ürünlerden üstün olduğu bulunmuştur.
İrritabl bağırsak sendromu
İrritabl bağırsak sendromu (IBS) yaygın bir sindirim sistemi bozukluğudur. Mide ağrısı, gaz, şişkinlik ve bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler gibi sindirim belirtileri ile karakterizedir. Enterik (ilacın mideden zarar görmeden geçip bağırsakta çözünmesini sağlayan koruyucu tabaka ile kaplanma işlemi) kaplı nane yağı kapsüllerinin giderek artan bu yaygın bozukluğun tedavisinde güvenli ve etkili olduğu keşfedilmiştir.
Düzenli ve uzun süreli nane yağı kapsüllerinin kullanımı kabızlık, ishal veya karın ağrısı sorunu yaşayan hastalarda ciddi bir rahatlama sağlayabilir. Ayrıca nanenin gastrit boşalmayı arttırdığı ve fonksiyonel mide-bağırsak rahatsızlıkları olan hastalar için klinik ortamda potansiyel kullanımı desteklediği bulunmuştur.
Cildi sakinleştirir ve serinletir
Nane yağı, merhem veya losyon olarak yüzeye uygulandığında, böcek ısırıklarından veya diğer reaksiyonlardan etkilenen cildi sakinleştirici ve serinletici etkiye sahiptir. Nane suyu mükemmel bir cilt temizleyicisidir. Cildi rahatlatır, enfeksiyonları ve kaşıntıyı tedavi etmeye yardımcı olur. Ayrıca akneye karşı da etkilidir.
Emzirme ile ilişkili meme ağrısına iyi gelir
Nane suyu, emziren annelerdeki meme uçlarındaki çatlakları ve meme ucu ağrısını önlemeye yardımcıdır. Bazı araştırmalar, annelerin her emzirmeden sonra memenin etrafındaki alana mentol esansiyel yağı uygulamasının meme başı çatlaklarının ağrısını azalttığını göstermiştir.
Beyin fonksiyonlarını geliştirebilir
Nane yağlarını solunmasının beyin fonksiyonularını geliştirdiği düşünülmektedir. Aynı zamanda nane yağının uyanıklığı artırmak ve endişe ve yorgunluk düzeylerini azaltmak gibi özellikleri de vardır. Ana etken maddenin nane olduğu sakız türlerinden kullanan kişilerde daha güçlü hafıza ve zihinsel uyanıklık düzeyleri gözlenmiştir.
